Yunanistan'ın ilk resmi cemevi yeniden faaliyete açıldı

Yunanistan Eğitim Bakan Yardımcısı Angelos Syrigos, beraberinde bir heyetle Sofulu'ya gerçekleştirdiği ziyarette, Büyük Dervent köyünde kısa bir süre önce yeniden faaliyete geçen Cemevi'ne de gitti. Sofulu, Büyük Dervent Cemevi'nin Yunanistan'da resmi olarak faaliyetine izin verilen ilk cemevi olduğu bildirildi.

Bakan Yardımcısı Syrigos, Eğitim Bakanlığı'nın cemevine resmi izin verildiğini ve cemevinde ibadete ek olarak, bölgedeki insanlara çeşitli hizmetler (yemek gibi) sunulduğunu da bildirdi.

Din işlerinden sorumlu Eğitim Bakan Yardımcısı Angelos Syrigos'un Büyük Dervent'teki Alevi-Bektaşilerle görüşmesine Sofulu Belediyesi Belediye Başkan Yardımcısı Orpheus Yusuf Koca da eşlik etti. Koca da, Syrigos'tan dağlık bölgede olan köyler ve Sofulu Belediyesi ile ilgili genel sorunlar konusunda bilgi vererek destek istedi. Yunanistan'da din işleri Eğitim Bakanlığı altında yürütülmektedir. Eğitim Bakanlığı aynı zamanda, ibadethanelerin işletilmesinden de sorumludur. Dolayısıyla, Yunanistan'da hizmet veren tüm Alewvi-Bektaşi ibadethaneleri de Eğitim Bakanlığı'na bağlıdır. Eğitim Bakan Yardımcısı Angelos Syrigos'un Sofulu ilçesine bağlı Büyük Dervent köyündeki Cemevi'ne ziyareti de bu kapsamda gerçekleşti.

Kızıl Deli adıyla da bilinen Seyit Ali Sultan'ın bölgeye yerleşmesiyle kurulmuş olan Kızıldeli Tekkesi'ne bağlı olarak Yunanistan'da yaşayan Türklerin büyük bir kesiminin Alevi-Bektaşi olduğu bilinir. Seyit Ali Sultan'ın hayatına dair bilgilerin temel kaynağı olan Velâyetnâme-i Seyyid Ali Sultan’da, Horasan civarında yaşamakta iken bir gece rüyasında gördüğü Hz. Peygamber’in emriyle Balkan fetihlerinde Yıldırım Bayezid’e yardım etmek için yanında kırk arkadaşıyla birlikte yola çıkışından söz edilmektedir. Ancak, Hacı Bektâş-ı Velî Âsitanesi şeyhi Çelebi Cemâleddin Efendi Müdâfaa’sında babasının Hacı Bektâş-ı Velî, annesinin Kadıncık Ana olduğunu kaydeder (Birdoğan, Çelebi Cemâleddin, s. 40).

Seyyid Ali Sultan ve arkadaşları Balkanlar’da Gelibolu, Bolayır, Kavak, Varmacin, Mürted Kalesi, İpsala, Fere, Dimetoka, Edirne, Şumnu, Rusçuk, Silistre, Yanbolu’nun fethine katılmış ve fetihlerde büyük pay sahibi olmuşlardır (Velâyetnâme, s. 25-29). Seyyid Ali Sultan uzun süre Balkan coğrafyasında fetihler yaptıktan sonra gaziler ordusunun başına Gazi Evrenos’u tayin etmiş (a.g.e., s. 31), ardından Dimetoka yakınlarına Kızıl Deli isimli çayın kenarındaki bir derbendin yanına yerleşerek bir tekke kurmuştur.

Yıldırım Bayezid, fetihlerde büyük yardımını gördüğü Seyyid Ali Sultan’ın tekkesine gelir olarak 1402 yılında Darıbükü, Büyükviran ve Tıfulluviranı adlarında üç köyü temlik etmiştir. Bir süre sonra evlâtlık vakıf haline getirilecek olan bu bölgenin beratları Mûsâ Çelebi tarafından yenilenmiştir. Mûsâ Çelebi tarafından beratın bizzat kendisine verildiğinin ifade edildiği belgeden 1412’de hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Türbesi Dimetoka’da Darıbükü’ndedir. Sonraki dönemlerde oldukça faal olan tekke aynı zamanda bir derbend (sınır karakolu) vazifesi görmekteydi.

Yunanistan'nın da resmi olarak tanıdığı Trakya Alevi-Bektaşi Heyet Başkanı Ahmet Karahüseyin'in verdiği bilgilere göre, Büyük Dervent Cemevi binasının imareti tamamen çevredeki Alevi-Bektaşilerin bağışlarıyla tamamlandı. Karahüseyin, cem evinin yapımında Büyük Dervent köyü ilkokulu öğretmeni Mümin Pireli'nin sonsuz çabası ve gayreti ile inşaatın tamamlanıp yasal izinlerin alınabildiğini özellikle vurguluyor.

Büyük Dervent köyündeki cemevinin de Türklerin bu bölgeye ilk yerleştiği dönemlerden beri faal olduğu düşünülmektedir. Halen, Seyit Ali Sultan Dergâhı'na bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren bugünkü cemevinin dedelik makamında ise Hüseyin Caferoğlu oturmaktadır.
 

DÜNYA, 14 Nisan 2021 07:54