Emeklilik krizi kapıda: Primler aylardır yatırılmıyor

Hükümet, borçlanma formülü üzerinde dururken bu, işçilere yeni yük anlamına geliyor. Borçlanma yapılırsa zaten büyük bölümü düşük ücretli olan işçiler bir de emekli olabilmek için cebinden ödeme yapmak zorunda kalacak. 

Gerek kısa çalışma ödeneği alan gerekse de ücretsiz izne çıkarılan işçilerin emeklilik prim ödemeleri de donduruluyor. Yani emeklilik primleri yatırılmıyor. 

Sadece sağlık hakkından yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Nisan ayından beri durum böyle. 

İşverenin ileride normal çalışma düzenine geçildiğinde geriye dönük olarak işçilerin emeklilik için gerekli olan primlerini ödeme yükümlülüğü de bulunmuyor.

PRİM BOYUTU UNUTULDU

Kısa çalışmada eğer bir ay içerisinde 20 gün normal çalışma, 10 gün kısa çalışma yapılıyorsa burada da kısa çalışmaya giren dönemler için prim ödemesi yok. 

Hükümet kısa çalışma ve ücretsiz izinde süreyi sürekli uzatıyor. Ancak işin “prim” boyutu gözden kaçırılıyor. Oysa prim ödemesi emeklilik için aranan temel şartlardan birisi. 7 bin 200 gün prim ödemesi yapılması gerekiyor. 

Yasaya göre bazı durumlarda primlerin yatmadığı dönemler için geriye dönük borçlanma yapılabiliyor. 

Örneğin askerlik ve doğum borçlanması gibi. Ancak yasada kısa çalışma ile ücretsiz izin dönemi borçlanma yapılacak süreler içerisinde yer almıyor. 

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk eylülde, kısa çalışmadan yararlananların prim yatırılmayan dönemleri için borçlanma ve benzeri imkânlara önümüzdeki dönemde bakacaklarını söylemişti. 

Eğer hükümet prim ödenmeyen günler için geriye dönük borçlanma hakkı tanırsa bu işçi için hem iyi hem de kötü. İyi tarafı işçi prim yatırılmayan dönemleri ödeyerek emeklilik hakkı kazanabilecek. Kötü tarafı ise bu işçi için yeni bir yük anlamına geliyor. 

Çünkü işçi ödenmeyen günlerin primini kendi cebinden karşılamak zorunda kalacak.

ÜCRETSİZ İZİN ‘SÖMÜRÜSÜ’

Hükümetin verdiği yetkiyle işverenlerin ücretsiz izne çıkardıkları işçi sayısı artmaya devam ediyor. 

Ücretsiz izindeki işçi sayısı 2.1 milyona ulaşırken, patronlar uygulamayı kötüye kullanmaya başladı. 

İŞKUR son verilerine göre ücretsiz izne çıkarılan işçi sayısı 2 milyon 45 bin 139’dan nisan-ekim döneminde 2 milyon 111 bin 852’ye ulaştı. 

Sendikalardan alınan bilgiye göre bazı işverenler işçileri ücretsiz izne çıkarıyor. İşçi devletten 1168 lira alıyor. İşveren ücretin kalan kısmını elden ödüyor. 

Emekçinin prim ödemelerinden de kurtuluyor. Bir diğer uygulama da şöyle: İşçi ücretsiz izne çıkarılıyor. Ancak evden çalıştırılmaya devam ediliyor.

Kaynak: Cumhuriyet

EKONOMİ, 12 Kasım 2020 05:25