'Hariciye'nin başına ilk istihbaratçı: Hakan Fidan kimdir?

Bakanlığı, görevi en uzun süre yürüten ikinci Dışişleri Bakanı olan Mevlüt Çavuşoğlu'ndan devralacak olan Fidan; Türkiye'nin komşularıyla yürüttüğü normalleşme sürecinden Batı'nın İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yakılması için baskıyı artırmasına, Ukrayna-Rusya savaşından ABD'nin Ankara'ya potansiyel F-16 satışına birçok sıcak başlığın gündemde olduğu bir dönemde Hariciye'nin başına geçecek.

1968 yılında yılında Ankara'da doğan Hakan Fidan, Kara Kuvvetleri Muhabere Okulu ve Kara Kuvvetleri Dil Okulu'nda okudu.

Akademik tahsilinin büyük kısmını TSK'daki görevi esnasında yapan Fidan, Almanya'da bulunan NATO Süratli Reaksiyon Kolordusu İstihbarat ve Harekat Başkanlığı'nda yurtdışı görevde bulundu.

Fidan, bu dönemde University of Maryland University College'dan Siyaset ve Yönetim Bilimi alanında lisans dereceleri, yurda döndükten sonra Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden yüksek lisans ve doktora dereceleri aldı.

TSK'daki Astsubaylık görevinden mecburi hizmetini müteakip istifa etti, daha sonra Büyükelçilik Siyasi ve Ekonomik Danışmanlığı, Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi (TİKA) Başkanlığı, Başbakanlık Müsteşar Yardımcılığı (Dış politika ve uluslararası güvenlikten sorumlu) görevlerinin yanı sıra Başbakanlık Özel Temsilciliği de yaptı.

En genç MİT Müşteşarı

Fidan, bu görevlere paralel olarak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Yönetim Kurulu Üyeliği, Birleşmiş Milletler Kalkınma İşbirliği Platformu Danışma Kurulu Üyeliği, Ahmet Yesevi Türk-Kazak Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyeliği, Yunus Emre Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği ve OYAK Genel Kurul Üyeliği yaptı.

Uluslararası güvenlik, uluslararası kalkınma ve Türk Dış Politikası konularında akademik çalışmalarda bulunan Fidan, Hacettepe ve Bilkent üniversitelerinde yarı zamanlı olarak uluslararası ilişkiler alanında dersler verdi.

Fidan, kısa süre yürüttüğü MİT Müsteşar Yardımcılığı görevinin ardından, 27 Mayıs 2010 tarihinde MİT Müsteşarı olarak atandı. 42 yaşında göreve getirilen Fidan, Türkiye'nin en genç MİT Müsteşarı oldu.

İsrail, MİT Müsteşarı olmasına tepki gösterdi

Dönemin İsrail savunma bakanı Ehud Barak, "Türkiye dost bir ülke ve stratejik bir müttefik. fakat son haftalarda İran destekçisi bir adam Türkiye Mossad'ının başına atandı. onların elinde önemli miktarda sırrımız var. Son iki aydaki izlenimimiz, bu sırları İran’a açabilecekleri yönünde. bu da çok rahatsız edici" dedi. İsrail'in Haaretz gazetesi de aynı günlerde, İsrail'in gizli istihbarat örgütü Mossad'ın, Fidan'ın MİT Müsteşarı olarak atanmasından kaygı duyduğunu yazdı.

Hakan fidan ismini Türkiye gündeminin ilk sıralarına çıkartan gelişme ise PKK'nın yöneticileriyle 2009 yılında Norveç'in başkenti Oslo'da yapılan müzakerelerin ses kaydının 2011 yılı Eylül ayında internete sızmasıyla oldu.

7 Şubat krizi

MİT Müsteşarı Hakan Fidan ve bazı MİT görevlilerinin 2012 yılında KCK soruşturması kapsamında yargıdaki Fethullahçı kadrolar tarafından ifadeye çağrılmasıyla 7 Şubat krizi patlak verdi. Bu, AKP-FETÖ çekişmesini kamuoyu önünde göz önüne seren ilk gelişmelerdendi. Fidan'ı ifade vermeye çağıran savcıların Gülen cemaatine yakın olduğu ortaya çıktı. MİT mensuplarının ifade vermesi, çıkartılan yasa ile önlenebildi. Gülen örgütünün bu hamlesi, daha sonra 17-25 Aralık ve MİT tırlarının durdurulması ile devam edip 15 Temmuz darbe girişimine kadar geldi.

Milletvekili adayı olmak için istifa etmesi, Erdoğan'ın tepkisini çekti

Fidan, 10 Şubat 2015 tarihinden geçerli olmak üzere Adalet ve Kalkınma Partisinden milletvekili aday adayı olmak için istifa etti. Ancak Erdoğan'ın karşı çıkmasının ardından 9 Mart 2015 tarihinde yazılı açıklama yaparak aday adaylığı başvurusunu geri çekti. 10 Mart 2015'te görevine geri döndü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hakan Fidan'ın adaylığına karşı olduğunu 4 Mart'ta, Suudi Arabistan dönüşü uçakta bir gazetecinin, "Hakan Fidan meselesinde kırgın olduğunuzu söylemiştiniz. hâlâ aynı hissiyatta mısınız?" soruması üzerine tekrar şöyle dile getirdi:

"Biz devlet yönetiyoruz. o konuya ilişkin kanaatimi daha önce de söyledim. Kanaatlerimizi ifade etmiş olmamıza rağmen istifa edip, adaylık söz konusu olmuş ise elbette bir kırgınlık söz konusudur. MİT sıradan bir kurum değildir. devletin en önemli kurumudur. devletin Milli İstihbarat Teşkilâtı zayıfsa, o devletin ayakta kalması mümkün değildir. Şimdi biz onu böyle bir göreve getirdik. Getiren de benim. madem öyle, ayrılırken de, eğer müsaade edilmiyorsa orada kalması ve ayrılmaması gerekirdi. Dolayısıyla tabii ki kırgınım."

15 Temmuz Darbe Girişimi

15 Temmuz Darbe Girişim sırasında da Fidan, MİT Müşteşarı'ydı.

MİT, darbe istihbaratını önceden alamamıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada darbe bilgisini o gece "eniştesinden" aldığını söylemesi gündem oldu. 

Müsteşar Fidan’ın saat 19:00 civarı Marmaris’te bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı aradığı, ancak koruma müdürünün "Sayın Cumhurbaşkanı dinleniyor" cevabı verdiği iddia ediliyor. Müsteşar'ın Cumhurbaşkanı'na ulaşamayınca dönemin Başbakanı Binali Yıldırım’ı neden aramadığı ise en azından kamuoyu tarafından hâlâ bilinmiyor. Başbakan Yıldırım bir televizyon programında, "MİT Müsteşarı'na sordum ama tatmin edici bir cevap alamadım" dedi.

MİT darbe istihbaratını önceden alamamıştı ama yine darbe girişiminin akâmete uğramasını sağlayan gelişmeler MİT Karargâhı'nda başladı. O gün saat 15:00 civarında mit merkezine gelen bir binbaşı darbeyi ihbar etti.

Fidan, bu ihbarın ciddi olduğunun anlaşılması üzerine genelkurmay başkanı orgeneral Hulusi Akar'la önce yardımcısı üzerinden sonra doğrudan temas etti. Devletin darbe girişiminden haberi olduğunu bu temaslar üzerinden fark eden darbeci generaller, gece 03:00 olarak planladıkları darbenin saatini erkene (saat 21:00'e) çekmek zorunda kaldı. Bu durum da halkın sokaklara dökülüp darbecilere karşı durmasını sağladı.

Bu tarihten beri aralıksız olarak MİT Müsteşarı görevini sürdüren Fidan, 3 Haziran'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni kabinesinde Dışişleri Bakanı olarak atandı. 

Fidan, Dışişleri'nden gelmese de MİT Başkanlığı boyunca birçok üst düzey diplomatik görüşmede yer aldı.

Fidan, AKP’nin 7. Dışişleri Bakanı olacak

Hakan Fidan, AKP iktidarlarında görev yapan 7. Dışişleri Bakanı olacak. AKP’nin ilk Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış’tı. Onu sırasıyla Abdullah Gül, Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu, Mevlüt Çavuşoğlu, Feridun Hadi Sinirlioğlu takip etti. Emekli büyükelçi Yakış ve halen Birleşmiş Milletler Afganistan için Özel Değerlendirme Misyonu Koordinatörü görevini sürdüren Sinirlioğlu, 21 yıllık iktidarı döneminde AKP'nin bakanlık içinden seçtiği iki isim oldu. Dönemin Dışişleri Müsteşarı Sinirlioğlu, Ağustos 2015'te kurulan seçim hükümetine teknokrat olarak siyaset dışından atanmıştı.

SİYASET, 03 Haziran 2023 14:02