İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968'den bu yana aralıksız olarak açıklanan 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması'nın 2022 yılı sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı.

İSO 500 çalışmasında 2022 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluş, 418.4 milyar liralık satışlarıyla Tüpraş olurken, bu kuruluş uzun yıllardır sürdürdüğü liderliğini 2022 yılında da korudu.

2022 yılında üretimden satışlara göre ikinci büyük kuruluş 189.2 milyar lira ile Star Rafineri oldu. Üçüncü sırada ise 140.1 milyarlık üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv yer aldı.

Sıralamanın ilk 10'unda yer alan şirketlerde 2021 yılına göre bir değişiklik olmadı. 6 Şubat depremlerinin etkilediği bölgeden 66 firma ilk 500'e girdi. 2021'de bu sayı 72 idi.

Cirolar enflasyonla uçtu

İSO 500'de üretimden satışların 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktığını kaydeden Erdal Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu yüksek oranlı artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurt içi talep, yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artışın belirleyici rol oynadığını söyleyebiliriz. 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64.27 iken, ÜFE enflasyonu yüzde 97.72'ye ulaşmıştı. Bu noktada sanayicinin ekonomik gerçeklerini yansıtan asıl enflasyonun ÜFE olduğunu hatırlatarak, ÜFE'nin çok daha hızlı arttığını ve üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın oldukça geniş olduğunu vurgulamak istiyorum."

Borçlar roketledi

İSO 500'de mali borçların yüzde 64 artışla 796 milyar liradan 1.3 trilyon liraya çıktığını duyuran Erdal Bahçıvan, "Diğer borçların da yüzde 70'e yakın artışla 711 milyar liradan 1.2 trilyon liraya yükseldiği anlaşılıyor. İSO 500 kuruluşlarında borçların vadelerine göre gelişimine baktığımızda ise kısa vadeli mali borçlardaki artışın yüzde 99 ile uzun vadeli mali borçlardaki yüzde 37'lik artışın üzerinde gerçekleştiğini görüyoruz. Kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payının 2022'de ilk kez yüzde 50 bandını aşarak yüzde 42.8'den yüzde 52.1'e yükselmesi dikkat çekiyor" dedi.

Sanayiciyi zorlu şartlar bekliyor

2022 yılına ait İSO 500 sonuçlarının, sanayicinin zorlu bir yılı güçlü bir performansla tamamladığının kanıtı niteliğinde olduğunu vurgulayan Erdal Bahçıvan, "Öte yandan gerek küresel ve yerel ölçekteki birçok makro gösterge ve gelişme, 2023'ün sanayicilere çok daha zorlu koşullar sunduğunu bize gösteriyor. Bu sürecin etkilerini önümüzdeki yıl açıklayacağımız 2023 yılı İSO 500 sonuçlarında görmemiz şaşırtıcı olmayacaktır" diye konuştu. Diğer yandan Merkez Bankası'nın Hazirandan itibaren başlattığı sıkılaştırma sürecine bağlı olarak piyasa faizlerinde sert yükselişler söz konusu olduğunun altını çizen Erdal Bahçıvan, "Sanayicimizin finansman maliyetlerindeki belirgin artış olacak" dedi.

İSO 500'de dikkat çeken noktalar:

• İSO 500'ün 2022'de faaliyet karı yüzde 96 artarak, 342 milyar liradan 671 milyar liraya çıktı. Buna karşılık faaliyet kârlılığı oranı, yüzde 14.8'den 2 puan düşerek yüzde 12.8'e geriledi.

• 2022'de üretim faaliyeti dışı gelirlerin kârlılığa katkısı bir hayli azaldı. 2022 yılında İSO 500'ün diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karları 683 milyar lira iken, gider ve zararları 572 milyar lira olarak gerçekleşmiş. Bu iki rakam arasındaki fark alındığında, İSO 500'ün üretim faaliyeti dışı net geliri 111 milyar lira artmış ve bir önceki yıla göre artış oranı da yüzde 14.6 ile sınırlı düzeyde gerçekleşmiş.

• İSO 500'ün finansman giderleri 2022'de yüzde 32.6 artarak 209 milyar liradan 277 milyar liraya yükseldi. Böylece finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı düşük faizlerin etkisiyle yüzde 61.1'den yüzde 41.3'e indi.