Hatay Barosu Başkanı Ekrem Dönmez gözaltına alındı

Polislerle tartışan Dönmez, "Yazılı olmadan göstermiyorum. Yazılı dayanağınızı görmem lazım" dedi. Polis memurları ise, "Bizim yetkimiz var, göstermez zorundasınız" ifadelerini kullandı.

Bu tartışma sonrası polis memurları kimliğini göstermediği gerekçesiyle Baro Başkanı Dönmez'i gözaltına alarak emniyete götürdü.

BAROLAR BİRLİĞİ'NDEN AÇIKLAMA

Türkiye Barolar Birliğinden (TBB) Hatay Baro Başkanı Ekrem Dönmez'in gözaltına alınmasıyla ilgili yapılan açıklama, "Uygulama ve sonrasındaki fiziki müdahale keyfi ve kanuna aykırıdır. Sorumlular hakkında adli ve idari yaptırım uygulanması gereklidir." ifadeleri kullanıldı.

TBB'den yapılan açıklamada, Hatay Barosu Başkanı Ekrem Dönmez'in ailesiyle yemek yediği sırada polisler tarafından kimlik göstermediği için gözaltına alınmasının kınandığı bildirildi.

Olay sonrasında TBB Avukat Hakları Merkezi üyesi Şenol Yücesoy'un, Mersin'den Birlik adına destek olmak üzere Hatay'a gittiği belirtilen açıklamada, polisin kimlik sorma yetkisi bulunduğu ancak Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 4/A maddesinin özünün, polisin tanıdığı halde bir kişiye kimlik sormasına izin vermeyeceği şeklinde olduğu ifade edildi.

Açıklamada, "Kanunen il Cumhuriyet Başsavcısı ile eşit kurumsal pozisyonda bulunan baro başkanının o ilde görev yapan polis memurları ve özellikle amirleri tarafından tanınmaması hayatın olağan akışına aykırıdır. Bu sebeple Hatay Barosu Başkanına yapılan uygulama ve sonrasındaki fiziki müdahale keyfidir ve kanuna aykırıdır. Sorumlular hakkında adli ve idari yaptırım uygulanması gereklidir. TBB konunun takipçisi olacaktır." değerlendirmesine yer verildi.

HUKUKÇULAR DEĞERLENDİRDİ

Gözaltı süreci ile ilgili Hukukçulardan Prof. Dr. Erşan Şen, Av. Cem Kaya ve Av. Ecenur Işın konuyu Habertürk'ten Emrah Doğru'ya değerlendirdi.

"İŞLEM KEYFİ VE KANUNA AYKIRI"

Prof. Dr. Erşan Şen: "Kendisine kimlik sorulan kişinin baro başkanı bir avukat olması ve bu nedenle kimliği itibariyle çevresinde bilinme, tanınma ihtimalinin yüksekliği bir yana, yapılan bu işlem keyfi ve kanuna aykırı gözüküyor. Sırf avukat olduğu için değil, 'Durdurma ve kimlik sorma' başlıklı PVSK m.4/A’ya aykırı, yasal şartları varsa kişiyi veya aracı durdurabilirsin, kişiye kimlik sorabilirsin, fakat bu keyfi olamaz. Zaten duran, restoranda yemek yiyen bir insana bu şekilde kimlik sorulması doğru değil. 4/A maddesi; yürüyen veya koşan kişiyi veya araçları, suçüstü, yakalama veya gözaltı şart, emir ve kararları varsa veya yasada öngörüldüğü şekilde durdurup kimlik sorma için makul şüphe üzerine polisin veya jandarmanın durdurup kimlik sormasını mümkün kılar. Zaten durup yemek yiyen kişiye kimlik sorulmasında yasal koşulların varlığı gözükmüyor. Yasal şart var olduğu halde kimlik göstermeyen kişinin tutulabilmesi için de kolluk durumu derhal cumhuriyet savcısına bildirmeli ve ona göre hareket etmeli. Ancak burada önce m.4/A’nın ilk fıkrasında aranan dört sebepten en az birisinin varlığı gerekir, yani bunlardan en az birisinin gerçekleştiğine dair poliste makul bir şüphenin varlığı somut olayda oluşmalıdır, yoksa keyfi olarak durdurma ve kimlik sorma yetkisi kullanılamaz. Aksi halde görevi kötüye kullanma, hürriyeti tahdit ve/veya haksız arama suçları gündeme gelebilir.

"TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİR HUKUK DEVLETİDİR"

"Kanunda 'amacıyla durdurabilir' diyor, bir yerde ailesi ile yemek yiyen insana ne kimliği soracaksınız, varsa yakalama ve gözaltı sebebi ve kararı veya yazılı arama emri veya kararı gereğini yaparsın, yoksa olmaz. Çünkü zaten şahıs orada duruyor ve yemek yiyor. Burada mesele; PVSK m.9 düzenlenen önleme araması da değil, durdurma ve kimlik sorma, arama için zaten karar lazım. Konunun burada avukat olup olmamakla ilgisi de yok. Konu net; bu şekilde restorana gelip ailesi ile yemek yiyen bir kişiyi, ortada suçüstü, yakalama ve gözaltı kararı olmadan kimlik sorma işlemine tabi tutabilir misin, bunun sebebini sorup göstermemekte direnince onu zorla alıp götürebilir misin? Anayasa ve PVSK hükümleri, kamuoyuna yansıyan görüntülere göre bunu mümkün kılmıyor. Hukuk devletinde önleme ve adli amaçlı tedbirler, can ve mal güvenliği bakımından kabul edilmiştir, ama bunun iki şartı var; Anayasa m.13’e uygun kanun şartı ve bu kanuni yetkinin somut olayda keyfi veya yasal şartlar aşılarak kullanılmamasıdır. Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devletidir, kanun ve polis devleti anlayışı başkadır. Anayasa ve kanunlar öngörülebilir olmalı, amacına ve şartlarına uygun tatbik edilmelidir. Meseleyi 'avukat da olsan polis sorarsa kimlik göstereceksin' veya 'ne olmuş kolluk kimlik sormuş, bu hepimizin iyiliği için, sorun çıkarmamak lazım' gibi alanlara daraltılıp ele almak yanlış. Unutulmaması gerekir ki; güvenlik önemlidir, fakat bir hukuk devletinde esas olan, hukukunun evrensel ilke ve esasları ve herkesin hukuk dairesinde hareket etmesidir. Kural ve kaideler olmalı, bunlar herkese ve her yerde yeknesak, doğru ve yasa amacına göre uygulanmalı, keyfilikten ve kanunun amacı dışında tatbikinden kaçınılmalıdır ki, güvenliğin ve güvenin esası da budur."

"YAPILAN İŞLEM ÜZÜCÜDÜR VE HUKUKA AYKIRIDIR"

Av. Cem Kaya: "Polis vazife ve salahiyet hakkında bir kanun vardır 2559 sayılı. Burada 4. Maddesinde 'polisin ilgili anlamda kimlik sorma yetkisini düzenleyen hatta gözaltına alma işlemini esas teşkil eden' Yine yönetmelikler vardır. 'Yakalama, gözaltına alma ve ifade alma yönetmeliği' bu hususta düzenlenmiş mevzuat hükümleri vardır. Burada yapılan işlem maalesef bir sulh ceza mahkemesine kararına dayanıyorsa öncelikle onun ibrazı veya makul şüpheyi gerektiren bir hâl varsa, makul şüphenin kolluk tarafından ilgilisine açıklanması yönündedir. Söz konusu videoyu izlediğimiz vakit, yapılan işlemlerin baştan sona usul hukukuna aykırı olduğu hatta ve hatta hukuki bir açıklama yerine 'Biz devletiz, bu şekilde davranabiliriz' şeklinde hiçbir şekilde kabul edilemez bir beyanatta bulunulduğu görülmüştür. Yapılan işlem üzücüdür. Burada karşısındaki şahsın baro başkanı veya avukatı olması neticeyi değiştirmemektedir buna takılmayalım. Burada sıradan bir vatandaş da olabilir. Kaldı ki avukatların kendi 1136 kanunla ilgili maddeleri gereğince ağır cezayı gerektiren suçüstü halleri dışında üzerleri aranamaz, alıkonulamaz savcılık kararı olmaksızın. Bu yönüyle de diğer yönüyle de normal vatandaş yönüyle de maalesef yapılan işlem üzücüdür ve hukuka aykırıdır. 1136 sayılı avukatlık kanununun 58. Maddesi var. Ağır cezayı gerektiren suçüstü halleri dışında avukatın üzeri aranamaz, şahsi eşyaları aranamaz, bunlara el konulamaz. Yapılan işlemin bir vatandaş boyutu bir de avukatlık kanunu boyutu var."

"POLİS USULDE HATA YAPIYOR"

Av. Ecenur Işın: "2559 Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu Madde 4/A’ya göre polis, kişileri ve araçları; bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, amacıyla durdurabilir. Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz. Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Kanunda da çok açık bir şekilde yer aldığı gibi yukarıdaki sebepler oluştuğunda polis kimlik sorabilir ve maddede yer aldığı gibi durdurma sebebini bildirir ve ancak o zaman kimlik ibrazını sorabilir. Hatay Baro Başkanının yaşadığı olayda herhangi bir makul sebep yokken kimlik ibrazı için bir sebep oluşmamış, ailesiyle birlikte restoranda yemek yerken polis tarafından kimlik ibrazı isteniyor. Burada haklı olarak Baro başkanı dayanağı soruyor. Burada polis usulde hata yapıyor. Polis her ne kadar kimliği sorma yetkim var dese de makul sebepleri olmadığı için hatalıdır."

GÜNDEM, 30 Temmuz 2020 22:21