Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten sonra hazırlanan ve kabul edilen “2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”nda deprem ile ilgili belirlenen eksikliklerin giderilmedi, hedeflere ulaşılamadı. CHP’li Yüksel Mansur Kılınç, belirlenen hedeflerin neden kağıt üzerinde kaldığını Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sordu. 

Türkiye, 6 Şubat’ta meydana gelen iki depremin yarattığı büyük can ve mal kaybının şokunu yaşarken AKP iktidarının ilk 48 saat deprem bölgesine müdahale edememesini de tartışmaya devam ediyor. 

Depremde enkaz altında kalan on binlerce kişi günlerce arama kurtarma ekiplerinin gelmesini beklerken can verdi. Diğer yandan depremin 4’üncü haftasında bölgede hala başta çadır olmak üzere barınma sorunu devam ediyor. 

Peki, iktidarın depreme müdahale edememesinin, hala bölgede barınma sorunu yaşamasının nedenleri neler? 

Bu sorunun yanıtını, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi adı altında Tek Adam Sistemi’ne geçildiği 2018 yılında yalanan Cumhurbaşkanlığı Programı’nda bulmak mümkün. 
“2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Onaylanması Hakkında Karar” 27.10.2018 tarihinde Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. 
Ancak, kararda tespit edilen eksiklikler giderilmezken hedefler de kağıt üzerinde kaldı. 

İşte 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda afetlerle ilgili yapılan tespitler ve belirlenen hedefler: 

•    Mahalli idareler tarafından hazırlanacak risk azaltma planlarında zemin karakteristiği, yapı stoku kalitesi ve imar planı kararlarını dikkate alarak geliştirilecek farklı afet senaryolarına ihtiyaç duyulmaktadır.
•    Yanlış arazi kullanım kararları ve düzensiz yapılaşmaya bağlı olarak afetlerin olumsuz etkilerinin artması sonucunda, ekonomik ve sosyal maliyetler giderek yükselmektedir. Yaşanan afetler ve etkileri sonucunda can ve mal kaybının en az seviyede tutulabilmesi için risk azaltma faaliyetlerine öncelik veren bütüncül bir afet yönetiminin uygulamaya geçirilmesi zorunlu hale gelmiştir.
•    Afetler konusunda ülke genelinde risk azaltma, hazırlık, müdahale ve afet sonrası iyileştirme çalışmalarının bütünlük içinde yürütülebilmesi için kurum ve kuruluşların sorumluluklarını belirleyecek olan Ulusal Afet Stratejisi ve Eylem Planının hazırlık çalışmaları devam etmektedir.
•    Afet durumunda kurum ve kuruluşlar arasında hızlı, etkin ve güvenli bir iletişim ve haberleşme sisteminin ülke geneline yaygınlaştırılmasına devam edilmektedir.
•    Afet risklerinin azaltılmasına yönelik kamu kaynaklarının etkin ve yerinde kullanılabilmesi için kamu binaları ve altyapılar dâhil olmak üzere yapı stokunun yerleşim yerleri ölçeğinde afet risklerine göre önceliklendirilmesi ihtiyacı devam etmektedir
•    Afet sonrasında; çadır, battaniye ve diğer acil ihtiyaç malzemelerinin hızlı ve etkin bir şekilde karşılanması amacıyla 26 ilde kurulması planlanan lojistik depoların 25’i tamamlanmıştır. 2018 yılı sonuna kadar, lojistik depolara ilaveten 30 ilde afet sonrasında 293 acil ihtiyaç duyulacak malzemelerin depolanacağı 10 ila 20 konteynerlik lojistik destek depolarının oluşturulması beklenmektedir.
•    Bina ve kritik altyapı tesislerinin afetlere daha dayanıklı olarak inşa edilmesini sağlamak üzere denetim sisteminin etkinleştirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Afetlere karşı toplumsal bilinç düzeyinin artırılması amacıyla başlatılan çalışmaların ülke geneline yaygınlaştırılmasına devam edilmektedir.

CHP’Lİ KILINÇ, CUMHURBAŞKANI YARDIMCISINA SORDU: PROGRAMI NEDEN UYGULAMADINIZ? 

CHP İstanbul Milletvekili Yüksel Mansur Kılınç, “2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”nda belirlenen hedeflerin neden uygulanmadığını Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sordu. 

Kılınç, yazılı soru önergesinde şu sorulara yer verdi: 

1.    2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Onaylanması Hakkında Karar’ın yürürlüğe girmesinin üzerinden dört yıl geçmesine rağmen 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen, 10 ilimizi etkileyen ve on binlerce vatandaşımızın yaşamını yitirmesine neden olan deprem öncesinde belirtilen önlemler neden uygulanmamıştır?

2.    2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında “yaşanan afetler ve etkileri sonucunda can ve mal kaybının en az seviyede tutulabilmesi için risk azaltma faaliyetlerine öncelik veren bütüncül bir afet yönetiminin uygulamaya geçirilmesinin zorunlu hale geldiği” belirtilmiştir. 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremin etkilediği illerde deprem öncesinde hangi “bütüncül afet yönetimi uygulamaları” yapılmıştır? 

3.    06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremin etkilediği bölgede deprem sırasında ve sonrasında yapılan müdahale çalışmalarının etkinliğinin artırılması için neler yapılmıştır? Depremin özellikle ilk iki gününde depremzede vatandaşlarımızın yardımına ulaşmada neden geç kalınmıştır? 

4.    2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda yer verilen Ulusal Afet ve Acil Durum Bilgi Yönetim Sistemi çalışmaları tamamlanmış mıdır? Deprem bölgesinde kesintisiz ve güvenli haberleşme neden sağlanamamıştır? 

5.    2012-2022 yılları arasındaki 10 yılda, Milli Güvenlik Kurulu toplantılarından sonra yayınlanan bildirilerde Kurul’da deprem ve doğal afetlerin görüşüldüğüne dair bilgiye yer verilmemiştir. Deprem ve doğal afetleri bir milli güvenlik sorunu olarak görmekte misiniz? Depremin Milli Güvenlik boyutu, MGK toplantılarında neden görüşülmemiştir?